Wielewaal

In februari 2022 besluit het college van burgemeester en wethouders van Eindhoven om landgoed de Wielewaal aan te kopen. De Wielewaal in Strijp is ruim een eeuw geleden aangelegd door Anton Philips en zijn zoon Frits. Met deze aankoop van 29 miljoen euro krijgt de gemeente in één klap 142 hectare park in handen.

De Wielewaal, het voormalig landgoed van Frits Philips, was sinds 2007 in handen van textielondernemer Marc Brouwers. De gemeente heeft destijds ook onderzocht of ze het terrein kon kopen, maar de conclusie was toen dat dat niet mogelijk was. Brouwers zette de Wielewaal weer te koop in 2016. Het college van B en W kwam in 2022 tot een andere conclusie: er was wel geld om het terrein aan te kopen. Met als doen om het landgoed in het najaar van 2025 open te stellen voor publiek, maar eerst zal er nog het nodige aan het park gedaan moeten worden.
Uit het gemeentelijk persbericht van februari 2022: “De gemeente wil landgoed De Wielewaal openbaar maken voor het publiek, maar wel geleidelijk. Eerst moet een plan worden uitgewerkt en de langetermijnfinanciering voor beheer, onderhoud en beveiliging moet nog structureel worden geregeld in de gemeentelijke begroting. Ook moet het landgoed geschikt gemaakt worden voor openbare toegankelijkheid. In de komende drie jaar blijft de huidige eigenaar het landgoed bewonen, wat de tijd geeft om een plan voor gefaseerde openstelling uit te werken.”

In 1912 kocht Anton Philips samen met zijn broer Gerard het bos genaamd “Het Zwarte Huis” aan de Oirschotsedijk, toen gelegen in de gemeente Strijp. Het was een groot stuk dennenbos, doorkruist door eikenlanen. Samen met tuinarchitect Tersteeg uit Naarden zou de familie Philips dit bos opnieuw inrichten en er een pinetum, een bomentuin, aanleggen. Ook werden er rododendrons aangeplant, die het hele jaar groen blijven. In 1920 schenkt de familie een groot stuk van het bos aan de stad Eindhoven, in dat deel komen het Philips De Jongh Wandelpark en de Philips Fruittuin.

Ter gelegenheid van hun huwelijk op 4 juli 1929 geven Frits Philips en Sylvia van Lennep een buitenfeest in de bossen van de Wielewaal. Helaas moest het feest vroegtijdig worden verplaatst naar de ‘Aula’, het feestzaaltje boven de Philips Kleuterschool aan de Mathildelaan (huidige PSV-laan), vanwege onweer. Na de huwelijksreis ging het stel in Bloemendaal wonen maar later zouden ze toch terugkomen naar Eindhoven.

Al kort na hun verloving zagen Frits en Sylvia een huis in Wassenaar dat ze erg aansprak. Ze informeerden direct naar de architect waarmee ze na enkele weken contact kregen. Het idee: een zelfde soort woning bouwen op landgoed de Wielewaal. Architect Frans Stam maakte direct enkele tekeningen, maar omdat Frits en Sylvia nog niet eens getrouwd waren, borgen ze de plannen nog maar even op. Wel hielden ze contact met de architect en bleven ze in de jaren hierna de plannen verbeteren. In 1934 kwam de vader van Frits, Anton Philips, met het idee om het huis dan toch te gaan bouwen, aangezien op dat moment de prijzen in de bouw erg gunstig waren en ze met drie kinderen toch een groter huis nodig hadden. Frits, Sylvia en de kinderen konden in hetzelfde jaar het huis al betrekken.

Aan het begin van de Tweede Wereld Oorlog vluchten de ouders van Frits via Engeland naar Amerika, hierdoor komt het ouderlijk huis van Frits (De Laak) leeg te staan. Frits en Sylvia besluiten dat het verstandiger is om in de stad te wonen in plaats van midden in de bossen; als er iets gebeurt zijn ze in ieder geval niet ver weg van de bewoonde wereld. De Duitsers nemen uiteindelijk de Wielewaal in.

Nadat de verkoopplannen van Brouwers waren aangekondigd is er in de gemeenteraad uitvoering gesproken over de Wielewaal. Er waren vooral zorgen over woningbouw op het landgoed. De gemeente wilde bebouwing voorkomen, maar garanties waren niet te geven. In het bestemmingsplan van het gebied staat dat dit gebied als “groene long” is aangewezen. Maar de enige manier om helemaal zeker te zijn is door het gebied zelf te kopen. Wel werd nog in januari 2021 een officieel besluit genomen om woningbouw niet toe te staan. Aanleiding was het plan van een potentiële koper waarbij het park werd opgeknapt, maar er ook 750 woningen zouden worden bijgebouwd. 

Uiteindelijk komt het college van B en W dan toch verrassend genoeg met het nieuws dat de Wielewaal wordt aangekocht door de gemeente. Om de groene long, zo belangrijk voor de stad die steeds meer inwoners gaat tellen, te behouden. De gemeenteraad stemt er graag mee in. In het koopcontract staat dan ook dat de komende 15 jaar een boete betaald moet worden als er gebouwd gaat worden. Maar mocht de gemeente in de toekomst in zwaar weer verkeren en het idee komt naar boven om toch te gaan bouwen in dit gebied, dan heeft de gemeenteraad het laatste woord.

Het plan is om het landgoed in het najaar van 2025 open te stellen voor de bewoners van Eindhoven. Tot die tijd blijft Brouwers er wonen. De gemeente wil dat iedereen mee kan genieten van het nieuwe stadsbos. Na de aankoop is een groot participatietraject doorlopen waarbij heel veel belanghebbenden, maar ook inwoners van de stad input hebben gegeven over de invulling. Hier is een plan uit ontstaan dat in de jaren vanaf 2025 geleidelijk aan wordt uitgevoerd. Het draagvlak vanuit de bevolking is groot, wat mede komt omdat er erg veel naar het groen gekeken wordt en er geen woningbouw mogelijk is.

Begin 2025 werd bekend gemaakt dat het landhuis een nieuwe bestemming krijgt en dat de gemeente heeft gekozen voor een langdurige verhuur aan KiMi BV. Dit is de holdingmaatschappij van de Brabantse ondernemer Frank van Gool, oprichter van onder andere OTTO Work Force en KaFra Housing en initiatiefnemer van de Legends Lounge in het Philips Stadion. Deze gaat het weer onderhuren aan Tribeca, een met twee Michelin-sterren bekroond restaurant in Heeze. Tribeca zal een nieuw fine dining restaurant, een bistro en een boetiekhotel in het landhuis starten. Ook zullen ze gebruik maken van de ruime wijnkelder onder het huis.